Mes, steek, pijn ~ een column over Salman Rushdies memoir ‘Mes’

Geplaatst op mei 8, 2024 door ericderooij

Ik herinner me een moment in de Amsterdamse binnenstad, ergens bij de gezellige Negen Straatjes. Rumoer, een man rende weg. Mensen creëerden, bijna in een natuurlijke en golvende beweging, ruimte voor hem en zijn aanvaller, iemand met een liniaallang mes, maaiend naar de rug van de vluchter. Die rug werd telkens op een haar na gemist. Toen de aanvaller merkte dat zijn opzet mislukte, draaide hij zich met een ruk om. Zijn woedende ogen (met de doffe glans van verdovende middelen) kruisten die van mij. Ik zag hem, de potentiële moordenaar, de man die de rol van de grote maaier op zich nam en de dood wilde brengen. Ik zag het duister in zijn ogen, zijn meedogenloosheid. Mij zag hij niet. Van de vluchter herinner ik me alleen de rug, een kwetsbare, gebogen rug. Inmiddels vijftien jaar geleden. Maar de beelden van die paar seconden haal ik met gemak terug. Soms vraag ik me af of zij, vluchter en aanvaller, zich dit ook nog zo goed kunnen herinneren.

In dezelfde luttele seconden, het getal 27 wordt genoemd, stak ‘de A.’ in op Salman Rushdie, zomaar een augustusdag in zomaar een stad in de Verenigde Staten. Wat kun je doen in 27 seconden? Het Onzevader opzeggen, of een sonnet van Shakespeare, constateert Rushdie. Haast gedachteloze handelingen. De meeste 27 seconden gaan voorbij zonder een spoor achter te laten. Hier: dertien steekwonden. Lees verder op Tzum.

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Mes, steek, pijn ~ een column over Salman Rushdies memoir ‘Mes’

Ik vergat een man van achtenvijftig ~ over storytelling, Mezrab en een dombra

Geplaatst op april 24, 2024 door ericderooij

In een nacht had ik er een tiental volgers bij. Onbekende namen. Onbekende vrouwen. Jong en aantrekkelijk. Ze leken uit verre landen te komen. Ik bekeek mijn profielfoto nog maar eens. Het was hetzelfde ronde gezicht van in de vijftig met een brilletje, daaraan was in de tussentijd niets veranderd. De vrouwen hadden mijn laatste bericht over de Weimarrepubliek en Dante ook niet geliket. Misschien hadden ze het wel met interesse gelezen? Toen ik R. erover vertelde, zei hij: ‘O, allemaal hoeren. Je moet ze blokken.’ Er zat een verdienmodel achter, maar hoe dat verdienmodel nu precies werkte, wist hij ook niet.

De entree van A. was anders. Deze jongeman begroette me met een uitgebreid privé-bericht vanaf de ‘smiling coast of Africa’. Ik stuurde hem een groet uit Amsterdam terug. Hij zocht vriendschap met mensen van over de hele wereld. Ik ontving foto’s van hem, ook van zijn familie. Zijn vader was dood. Als oudste zoon zorgde hij voor zijn moeder en broers. Omdat hij vastte, stuurde ik – met behulp van Google voor passende voorbeelden – goede ramadan-wensen en hij stuurde goede ramadan-wensen terug. Een week na ons eerste contact kreeg ik een lang bericht van hem. Hij had geen werk en zijn familie had honger. Of ik hem geld kon sturen? Eerlijk gezegd, ik rekende op dit verzoek. Toen ik zei hem alleen met woorden te kunnen ondersteunen, werd de toon dwingender. Het was ook een wat zeikerige reactie. Vond ik zelf. Zeker als iemand echt honger heeft aan de smiling coast of Africa.

In dezelfde week nam vriendin T. mij mee naar Mezrab/ The House of Stories aan de Veemkade in Amsterdam. Lees verder op Tzum.

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Ik vergat een man van achtenvijftig ~ over storytelling, Mezrab en een dombra

Vacature: Vergilius (m/v/x) – over Dante, Weimar en de weg kwijt zijn

Geplaatst op april 10, 2024 door ericderooij

Vroeger was ik historicus en vond ik de zin van mijn leven in het verleden. Zelfs de meest zonnige dagen bracht ik binnenskamers door, zittend aan een tafel, omringd door folianten en mappen. Op fiches noteerde ik wat ik interessant vond, over achttiende-eeuwse leesgezelschappen, landloperij in Kennemerland of Belgische vluchtelingen tijden de Eerste Wereldoorlog. Altijd onder de verwonderde en spiedende blikken van archivarissen: wat doet zo’n jongen hier, moet die niet in een park zitten met vrienden in plaats van in een leeszaal tussen oudere heren op zoek naar hun voorouders? Er was een archivaris die telkens zijn jongere collega ‘mijn koelie’ noemde, afwisselend liefkozend en streng, dan weer spottend en afwerend. Ik hoorde het aan alsof het theater was, zweeg. Ondenkbaar, nu.
Ondertussen haalde ik mijn doctoraal, mijn lesbevoegdheid, gaf les, werkte mee aan een lesmethode voor de tweede fase in het onderwijs, en vond mezelf politiek geëngageerd. Ik dacht mijn leven aan geschiedenis te wijden en was kritiekloos blij met de Paarse kabinetten. Ook ondenkbaar, nu.

Met de eenentwintigste eeuw brak voor mij een nagenoeg apolitieke periode aan. Bijna verbaasd kijk ik terug op de laatste twintig jaar die me veel minder scherp voor ogen staan dan de twintig jaar daarvoor. Wat deed ik al die tijd?
‘En halverwege mijn levensreis, bevond ik mij in een donker bos en de rechte weg was geheel verloren.’

Lees de volledige column op Tzum.

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Vacature: Vergilius (m/v/x) – over Dante, Weimar en de weg kwijt zijn

Hoe het bij ons thuis gaat ~ over het Boekenbal en Fran Lebowitz

Geplaatst op maart 27, 2024 door ericderooij

Bij het televisieprogramma Van Roosmalen en Groenteman vertelde acteur Huub Stapel dat hij lange tijd op en af verkouden was, het hield niet over. Ik ben blij met zijn bekentenis. Sinds januari, en het is nu alweer diep in maart, wissel ik hoestbuien en lichte koorts af met dagen dat mijn lijf alleen maar moe is.
‘Het heeft iets troostends als je niet de enige bent die kwakkelend door de kwakkelwinter strompelt’, zegt R., wiens gezondheidscurve ook op en af gaat.

Zelf ben ik – wanneer ik me beroerd voel – eerder geneigd tot klagen en ruziemaken, dan tot berusting. Ook social media maken me depressief. Al die gelukkige en geslaagde mensen. Hebben ze weer een opleiding succesvol afgesloten zonder een ziektedag of ze krijgen blakend van gezondheid een fijn contract. Gefeliciteerd hoor. En wat doe ik al die tijd? Hoesten.

‘Wat is iedereen energiek!’ roep ik onder mijn dekentje op de bank. ‘Niemand is ziek! En zijn ze wel ziek, kunnen ze gewoon naar die Groenteman! Ik begrijp er niets van.’
‘Kijk leuke kattenfilmpjes op Instagram, dat leidt af,’ zegt R.; hij bedoelt het goed, maar realiseert zich te laat dat alles voedsel is voor conflict.
‘Als iets me ongelukkig maakt zijn het leuke kattenfilmpjes,’ zeg ik na een hoestbui. ‘Ze doen me aan twee dingen denken. Eén: we hebben zelf geen kat om leuke kattenfilmpjes van te maken, omdat jij zo nodig geen kat meer in huis wil. (Het verwijt dat alleen echtparen kunnen maken.) En twee, toen we wel een kat hadden, leidde dat kreng negentien jaar lang zo’n schuw bestaan onder ons bed – we hádden niet eens filmpjes kunnen maken!’

Lees verder op Tzum.

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Hoe het bij ons thuis gaat ~ over het Boekenbal en Fran Lebowitz

Weekend in Gent ~ een column over Hugo Claus, muurgedichten en onverwachte ontmoetingen

Geplaatst op maart 12, 2024 door ericderooij

Het motregent als we de auto parkeren in Mariakerke, een wijk van Gent. We zijn met vier. Collega’s toen, vrienden nu. Vroeger waren we met vijf. Voor haar branden we later die dag een kaars in de Sint-Baafs kathedraal, in de nabijheid van Het Lam Gods. Dit is de tweede keer in mijn leven dat ik in Gent ben. Veel herinneringen aan de stad heb ik niet. Halverwege de jaren negentig en ik was er met een jongen die ik voor altijd bij mij had gedacht. We logeerden op een kamer met een douche in de kast en zonder ontbijt. Het zou ons laatste uitstapje zijn. Prompt duikt zijn naam op als we fietsen huren. Dat is aardig aan Gent, alle huurfietsen hebben een eigen naam. Makkelijk als je hem tussen al die andere fietsen moet terugvinden. Er is een Martha, een Maud – ik wrijf het zadel droog van Aladdin, en doe een wens.

Lees de volledige column op Tzum.

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Weekend in Gent ~ een column over Hugo Claus, muurgedichten en onverwachte ontmoetingen

Dat kabinet van U ~ over Reve, Den Uyl en Timmermans

Geplaatst op februari 27, 2024 door ericderooij

Ongeveer op het moment dat Omtzigt de dienstauto van Plasterk leende voor een ritje naar het Haagse Postillion Hotel, stond ik met Frans Timmermans op het perron van station Amsterdam Zuid. Hij viel me in eerste instantie niet op. Gewoon een man met een baard in een gewone maar nette jas, een man zoals er zovelen op perrons door heel Nederland te vinden zijn. Naast hem, zijn assistent, een jongeman met een open en vriendelijk gezicht, die met zijn ogen graag de mensen om zich heen begroette.

Toen de trein naar Hilversum het station binnenreed, dacht ik: Ik moet het hem zeggen. In andere omstandigheden weet ik heel goed mijn mond te houden. Waarom ik nu wilde spreken? Geen idee. Ik draaide me naar hem toe, we keken elkaar aan, en ik zei: ‘Dat kabinet van u, dat komt er, hoor.’ Hij lachte en antwoordde zoiets als dat het allemaal nog wel even kon duren. Daarna wensten we elkaar een goede reis en stapte ik in de trein zonder verder om te kijken.
Wat had ik gedaan? Toen hij zei dat het nog wel even kon duren, sloeg ik hem amicaal en bemoedigend op de schouder. Wat was dat nou voor familiariteit? Waar kwam die nou weer vandaan? En wat had ik nu gezegd? Het leek verdorie wel een variant op een dichtregel van Gerard Reve: Dat Koninkrijk van U.

Lees verder op Tzum.

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Dat kabinet van U ~ over Reve, Den Uyl en Timmermans

Oxytocine ~ over het verlangen tweeling te zijn

Geplaatst op februari 14, 2024 door ericderooij

Uit tientallen foto’s, deze.
Twee vrouwen, een tweeling. Wat zien zij als ze elkaar aankijken? De ander? Zichzelf in de ander? Zoals zij naar elkaar kijken, zo zou ik ook willen kijken en aangekeken worden.
Het toeval een van twee te zijn. Wie wil er niet een van twee zijn?

In de literatuur loopt het met tweelingen vaak niet goed af. Denk aan de broer van Helmer in Boven is het stil van Gerbrand Bakker, auto-ongeluk. Of de zussen Lotte en Anne in De Tweeling van Tessa de Loo, Anne sterft aan een hartaanval en laat de ander met wroeging achter. Tweelingen fascineren. Vooral tweelingen die elkaar na vele jaren voor het eerst ontmoeten. Blijken ze nagenoeg eenzelfde soort leven te hebben geleid. Blijken ze bijvoorbeeld allebei homoseksueel te zijn, eenzelfde beroep gekozen te hebben, een partner met dezelfde kleur haar. Hoe is het mogelijk. Er zijn Instagram-filmpjes die zo’n gebeurtenis hebben vastgelegd en de kijker een geluksgevoel geven.

Lees de volledige column op Tzum.

Met dank aan fotograaf Henk Veldhuizen (Instagram: hajeve_pictures, website: www.hajeve-pictures.nl)

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Oxytocine ~ over het verlangen tweeling te zijn

Zo’n boek, over Hilversum ~ een column over Ismael Kadare

Geplaatst op januari 30, 2024 door ericderooij

Sinds december rijd ik wekelijks op een van NS gehuurde fiets door het dorp van mijn jeugd. Ik kom op plekken waar ik deze eeuw niet meer ben geweest, maar die ik ken in het diepst van mijn herinneringen. Ik bezoek de graven waar zovelen in de tussentijd naar toe zijn gedragen. Tegelijkertijd verwacht ik bekenden van vroeger tegen te komen, maar ik herken niemand meer. De honkvaste generatie van toen is gestorven. Mijn generatie vertrok grotendeels uit het dorp. Ik ook, opgelucht. Om er jaren later achter te komen dat het dorp met mij is meegereisd. Niet het Hilversum van nu, oude plekken hebben een andere bestemming gekregen of zijn verdwenen, maar het dorp van veertig jaar geleden.

Er gaat geen fietsrit voorbij of ik worstel met de instructies van het hang- en ringslot. In Hilversum ben ik weer de jongen die nog geen fiets van het slot kan halen. Lees verder op Tzum!

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Zo’n boek, over Hilversum ~ een column over Ismael Kadare

Aankondiging nieuw werk: Nul Meter Afstand

Geplaatst op januari 10, 2024 door ericderooij

Deze week verscheen de voorjaarsaanbieding van Uitgeverij kleine Uil. Daarin ook de aankondiging van mijn nieuwe boek: Nul meter afstand. Een novelle over online dating en het verlangen naar echt contact.

Zie hier de volledige voorjaarsaanbieding van Uitgeverij kleine Uil.

Geplaatst in Nul meter afstand | Tags: , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Aankondiging nieuw werk: Nul Meter Afstand

Wat eens was ~ over Natalia Ginzburg en Selma Leydesdorff 

Geplaatst op januari 3, 2024 door ericderooij

Er zijn werklui in huis die onze badkamer renoveren. Een transistorradio schalt, er wordt getimmerd, geboord, en continu gemoedelijk gepraat in een taal die ik niet versta. Koffie zetten ze met hun eigen Senseo-apparaat. Alle dagen dragen ze dezelfde kleding. Weinig ontroert mij meer dan ingedroogde verfspatten op afgedragen spijkerbroeken.

Ik kom uit een omgeving van klussende mannen, familie, naaste buren en van een straat verder. Thuis zeiden ze dat ik beter onderwijzer kon worden.
Met die hersens van jou.
Kijk eens naar oom die en die, z’n hele sodemieter naar de verdommenis.
Dat moet jou niet overkomen.
Erger dan een nekhernia van het sjouwen was een beessie op je rug.
Soms werd er tegen hongerloon zwart gewerkt, want niemand had de moed veel te vragen. Alleen bij mensen die uit de hoogte deden of nooit koffie of een gevulde koek gaven, werd een uur extra in rekening gebracht. Al die klussende mannen waren ver voor hun pensioen lichamelijk gesloopt. Er leeft er geen een meer.

Klussende mannen over de vloer geeft ongemak en niet zozeer vanwege de geluidsoverlast. Lees de volledige column op Tzum.

Geplaatst in Tzum | Tags: , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Wat eens was ~ over Natalia Ginzburg en Selma Leydesdorff